JÓN HELGASON

Í ÁRNASAFNI

Innan við múrvegginn átti ég löngum mitt sæti,

utan við kvikaði borgin með gný sinn og læti;

hálfvegis vakandi, hálfvegis eins og í draumi

heyrði ég þungann í aldanna sígandi straumi.

Undrandi renndi ég augum með bókanna röðum:

eljuverk þúsunda, varðveitt á skrifuðum blöðum;

hvar sem ég fletti, við eyru mér ólguðu og sungu

uppsprettulindir og niðandi vötn minnar tungu.

Las ég þar kvæði með kenningum römmum og fornum,

kerlögur Bölverks var reiddur í sterklegum hornum,

ginnandi kynngi í goðjaðars veiginni dökkri,

galdur og kveðandi djúpt inn í heiðninnar rökkri.

Las ég þar sálma og lofsöngva þjóðar í nauðum,

lífsvonin eina var samtvinnuð krossinum rauðum,

yfirtak langt bak við ömurleik hungurs og sorgar

ómuðu sætlega strengleikar himneskrar borgar.

Oftsinnis meðan ég þreytti hin fornlegu fræði

fannst mér sem skrifarinn sjálfur hið næsta mér stæði,

hugurinn sá yfir hlykkjóttum stafanna baugum

hendur sem forðum var stjórnað af lifandi taugum.

Ólík er túninu gatan og glerrúðan skjánum,

glymjandi strætisins frábrugðin suðinu í ánum,

lífskjörin önnur, en fýsnin til fróðleiks og skrifta

fannst okkur báðum úr dustinu huganum lyfta.

Vatnsfallið streymir af ókunnum öræfaleiðum,

andblærinn líður um túnið af fjarlægum heiðum,

kveiking frá hugskoti handan við myrkvaða voga

hittir í sál minni tundur og glæðist í loga.

Stundum var líkast sem brimgnýr er þaut mér í blóði,

bergmál af horfinna kynslóða sögum og ljóði,

hróðugur kvað ég þá stef mín í stuðlanna skorðum,

stofninn er gamall þótt laufið sé annað en forðum.

Hvíslar mér jafnan á orðlausu máli hér inni

eyðingin hljóða, en þótt hún sé lágmælt að sinni

vinnur hún daglangt og árlangt um eilífar tíðir

örugg og máttug, og hennar skal ríkið um síðir.

Senn er þess von að úr sessinum mínum ég víki,

senn skal mér stefnt inn í skugganna fjölmenna ríki,

spyrji þá einhver hvar athafna minna sér staði

er það í fáeinum línum á gulnuðu blaði.

Bókfellið velkist, og stafirnir fyrnast og fúna,

fellur í gleymsku það orð sem er lifandi núna,

legsteinninn springur, og letur hans máist í vindum,

losnar og raknar sá hnútur sem traustast vér bindum.

Jón Helgason,1899-1986,var textafræðingur og ljóðskáld. Hann var forstöðumaður Árnasafns og síðar Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn 1927-72 og prófessor í norrænum fræðum við Hafnarháskóla 1929-69. Ljóðið er birt í tilefni af því að nú er lokið flutningi íslensku handritanna frá Kaupmannahöfn.

Fengið að láni héðan:

https://www.mbl.is/greinasafn/grein/338388/