9. október klukkan 14:00

RÓSKA – Áhrif og andagift.

Ástríður Magnúsdóttir sýningarstjóri sýningarinnar og Dr. Halldór Björn Runólfsson ræða líf og list Rósku.

Róska (1940-1996)

Ragnhildur Óskarsdóttir, Róska fæddist í Reykjavík árið 1940. Hún stundaði nám í Menntaskólanum í Reykjavík einn vetur en innritaðist í Myndlista- og handíðaskólann árið 1960 þar sem hún var við nám til 1962 og kynntist framúrstefnulegum hugmyndum og listamönnum. Hún flutti til Prag og stundaði listnám þar veturinn 1962-1963, bjó á listamannanýlendu París í eitt ár en flutti árið 1965 til Rómar á Ítalíu og stundaði nám í Accademia di Belle Arti di Roma til ársins 1967. Eftir námið var Róska virk í „avant garde“ myndlistarsenunni, hún gekk til liðs við SÚM hópinn, sýndi verk sín víða og tók virkan þátt í baráttu ungra aðgerðasinna í Reykjavík og í Róm.

Árið 1973 hóf Róska nám í kvikmyndagerð við Centro Experimentale Dell Arte Cinematografica og snéri sér að gerð kvikmynda og leikstjórn árið 1976 þegar hún lauk námi. Hún bjó í Róm til ársins 1990, flutti til Íslands í byrjun tíunda áratugsins, sinnti myndlist og sýndi ný verk. Róska hélt fjölda einkasýninga og tók þátt í samsýningum m.a. með SÚM hópnum á Íslandi, í Skandinavíu og í Evrópu. Ásamt því að sinna listsköpun og aktívisma kenndi Róska grafík, vann í ítölsku sjónvarpi og skrifaði greinar í blöð og tímarit á Íslandi og erlendis. Róska lést aðeins 56 ára að aldri á heimili sínu í miðbæ Reykjavíkur tíu dögum eftir að hafa framið gjörninginn Rok – Súrrealisminn lifir í Nýlistasafninu árið 1996.

Eftir Rósku liggja ótal verk unnin í ólíka miðla; bersögul málverk og pappírsverk, fagurlega hönnuð og útfærð baráttuplaköt, framúrstefnuleg silkiþrykk, ljósmyndaverk, gjörningar, skúlptúrar og einlægar skissubækur og teikningar sem endurspegla hugarheim konu sem neitaði að gangast við hefðbundnum hugmyndum um list og samfélag í karllægum heimi myndlistar á seinni hluta síðustu aldar. Árið 2000 var haldin yfirlitssýning á verkum Rósku í Nýlistasafni Íslands, sýningarstjóri var Hjálmar Sveinsson. Verk eftir Rósku má finna í safneign Nýlistasafnsins, Listasafns Íslands, Listasafni Reykjavíkur, Stedelijk listasafninu í Amsterdam, Nýlistasafninu í Madrid, í Bari og Reggio Emilia á Ítalíu og víðar.

Allir velkomnir – frítt inn –

listasafn@listasafnarnesinga.is

​​

Listamannaspjall

9. október klukkan 15:00

Between the lines / Milli línanna. Klippimyndir og textaverk 2011-2020 – Sara Björnsdóttir

„Undanfarin ár hef ég verið að vinna að texta-klippiverkum. Verkin bera titilinn Between the lines sem er lína/setning úr einu verkinu og tilvísun í að þó þetta sé mín hugarsmíð þá eru orðin klippt úr samhengi einhvers annars og liggja því milli línanna, í verkunum sjálfum liggur líka eitthvað milli línanna sem gefið er í skyn en þarf að hugsa um.“

„Textinn er oft á tíðum eins og lítil saga, ljóð eða pæling. Getur verið beittur, ljóðrænn, ádeila, húmor eða súrrealískur. Hann fjallar mikið um listina, að vera listamaður og manneskja. Stundum er ég að tala um fólk sem ég hef hitt á förnum vegi, vini og vandamenn þó það sé ekki vitað við lestur verkanna.“

Sara Björnsdóttir er fædd í Reykjavík 1962. Hún nam við Myndlista- og handíðaskóla Íslands frá 1991-1995 og MA Fine Art frá Chelsea College of Art & Design í London 1996-1997.

Frá útskrift hefur Sara verið áberandi á íslenskri listasenu og starfað ötullega að myndlist. Hún á að baki fjölda einka- og samsýninga og hefur sýnt á helstu söfnunum á Íslandi. Listasafn Íslands og Listasafn Reykjavíkur eiga verk eftir hana. Árið 2001 hlaut Sara viðurkenningu úr Minningarsjóði Dungals og ári síðar 2002 viðurkenningu úr listasjóði Guðmundu Andrésdóttur. Árið 2010 hlaut hún Alternative Routes verðlaunin fyrir myndband á 700IS Hreindýraland. Á árunum 2000-2015 var hún stundakennari við Myndlistaskólann í Reykjavík og við Listaháskóla Íslands. Sara var stjórnarmeðlimur og gjaldkeri í stjórn Myndhöggvarafélags Reykjavíkur 2010-2011. Einnig hefur hún verið í úthlutunarnefndum Myndlistarsjóðs, Kynningarmiðstöðvar íslenskar myndlistar og Muggs. Hún var einn af stofnendum Gallerí Kling & Bang í Reykjavík sem er í dag eitt virkasta og framsæknasta galleríið á Íslandi.

Árin 2015-2019 bjó Sara í London og stofnaði The Art Society sem er titillinn á verkefni sem voru tvær alþjóðlegar samsýningar með 20 listamönnum báðar haldnar í London. Ásamt því að stofna verkefnið, var hún skipuleggjandi, sýningarstjóri og einn sýnenda í báðum sýningum.

Listamannaspjall

9. október klukkan 15:30

Aqua Maria – Gjörningaklúbburinn

Í verkinu Aqua Maria er sópransöngkona í rými sem svipar til gufubaðs en eftir því sem á líður verður rýmið óræðara. Á meðan söngnum stendur myndast vatnsdropar á hári hennar og andliti, þéttast og þyngjast þangað til að þeir streyma niður andlitið.

Vídeóið hverfist um Aqua Maríu sem er táknmynd baráttuandans sem rís upp úr hafinu sem innblástur fyrir þá umbreytingu sem konur eru að upplifa í samtímanum, undir áhrifum byltingar­ og baráttuanda gegn óréttlæti og ofbeldi, eins og má sjá um allan heim í herferðum eins og #metoo, Kvennagöngunni, Black Lives Matter, Druslugöngum og Free the Nipple sem eru skipulagðar á netinu.

Aqua Maria tekur einnig á brennandi umhverfismálum og hnattrænni hlýnun. Við eigum aðeins eina jörð og einn líkama, hvortveggja samanstendur af 70% vatni. Aqua Maria er í okkur öllum og byltingin er í okkur öllum, nafn hennar, María, felur bæði í sér hebreska orðið fyrir byltingu og íslenskt orð fyrir haf.

Aqua Maria vísar í sterka strauma samtímans: frá náttúrunni til femínisma, frá list til vistfræði. Verkið táknar mannlegt traust á innsæi í ljósi nýrrar tækni og streymi stafræna hafsins.

Myndlistarkonurnar Eirún Sigurðardóttir og Jóní Jónsdóttir eru starfandi meðlimir Gjörningaklúbbsins sem var stofnaður af þeim ásamt myndlistarkonunni Sigrúnu Hrólfsdóttur árið 1996. Sigrún starfaði með hópnum til ársins 2016 og grafíski hönnuðurinn Dóra Ísleifsdóttir frá 1996-2001.

Eirún og Jóní útskrifuðust báðar frá Myndlista- og handíðaskóla Íslands 1996. Eirún stundaði framhaldsnám við Listaháskólann í Berlín 1996-1998 og útskrifaðist með viðbótardiplómu í hagnýtri jafnréttisfræði frá Háskóla Íslands 2014. Jóní stundaði framhaldsnám við Konunglegu listaakademíuna í Kaupmannahöfn 1997-1999 og útskrifaðist með mastersgráðu í kennslufræðum frá Listaháskóla Íslands 2011.

Hugmyndir Gjörningaklúbbsins tengjast oft félagslegum málefnum með feminískum áherslum í bland við glettni og hressandi einlægni. Gjörningaklúbburinn vinnur í þá miðla sem þjóna hugmyndum hans hverju sinni, svo sem gjörninga, ljósmyndir og innsetningar og nýtir sér gjarnan verkfræði ömmunar, handverk og útsjónarsemi í bland við glæsileika og nútímatækni.

Gjörningaklúbburinn vann með Björk Guðmundsdóttur fyrir Volta plötu hennar 2007 og hefur í gegnum árin unnið að fjölbreyttum verkefnum með listafólki á borð við GusGus, Ensamble Adapter, Ragnari Kjartanssyni og Kiyoshi Yamamoto.

Gjörningaklúbburinn á að baki fjölda einka- og samsýninga í söfnum og galleríum um allan heim þar á meðal ARoS listasafnið í Danmörku, Moma samtímalista-safninu í New York, Kunsthalle Vienna í Austurríki, Schirn Kunsthalle og samtíma-listasafninu Hamburger Bahnhof í Þýskalandi, Amos Anderson listasafninu í Helsinki og Lilith Performance Studio í Svíþjóð.

Gjörningaklúbburinn var einn þriggja listamanna/hópa sem voru valin til þess að útfæra hugmyndir sínar nánar fyrir Feneyjatvíæringinn 2017 og var valinn Listhópur Reykjavíkur 2018 af Menningar- og ferðamálaráði Reykjavíkur.

Gjörningaklúbburinn er kynntur af Pinksummer Contemporary Art

www.ilc.is

Listamannaspjall

9. október klukkan 16:00

Margsaga – Katrín Elvarsdóttir

Við erum stödd innandyra og horfum út. Við erum stödd utandyra og horfum inn. Kona í rauðri kápu, hjólhýsi eftir miðnætti, gul gluggatjöld – allt eru þetta vísbendingar í brotakenndri frásögn sem vekja upp spurningar frekar en að gefa svör. Í myndaröðinni Margsaga verðum við vitni að óljósum atburðum sem við höfum óvart ratað inní. Eins og óboðnir gestir í sviðsmynd sem neitar að uppljóstra hvort hún sé raunveruleg eða skálduð. Brotin raðast saman og þröngva upp á okkur margræðri atburðarrás. Hvort sem okkur líkar betur eða verr.

Katrín Elvarsdóttir (f. 1964) lagði stund á nám í myndlist og ljósmyndun í Bandaríkjunum. Ljósmyndaverk hennar einkennast af brotakenndum en jafnframt óræðum frásögnum, þar sem leikið er með hugmyndina um sameiginlega minningarsköpun. Verkin innihalda oft frásagnir af dularfullum atburðum sem áhorfandinn verður óafvitandi hluti af, þar sem ákveðnir hlutir eru sýnilegir en öðru er leyft að liggja á milli hluta, og það sem útaf stendur kallast fram í hugskotsjónum áhorfandans. Þannig gerast verkin innan óræðs tíma og sögusviðs, uppfull tilvísana og styðjast við kvikmyndalega aðferðarfræði, mjúkan fókus og snarpa notkun ljóss og skugga.

Á sama tíma og Katrín hafnar hefðbundinni heimildanotkun ljósmyndamiðilsins nýtir hún sér rannsóknarmöguleika hans og eðlislæga eiginleika til áleitinnar myndsköpunar og fagurfræðilegrar tjáningar innan samhengis samtímalista.

Verk hennar hafa verið sýnd víðsvegar hér á landi og erlendis, má þar meðal annars nefna Listasafn Reykjavíkur og Listasafn Íslands, Forum Box í Helsinki, Ljósmyndasafnið í Seoul, Martin Asbæk gallerí í Kaupmannahöfn, BERG Contemporary í Reykjavík og Frankfurter Kunstverein í Frankfurt. Hún hefur hlotið verðskuldað lof fyrir verk sín og ýmis verðlaun, meðal annars hin virtu EIKON verðlaun, Deutsche Börse tilnefningu og Ridgefield Guild of Artists verðlaunin, auk þess sem hún er meðstjórnandi Ljósmyndahátíðar Íslands.

listasafn@listasafnarnesinga.is

Listamannaspjall

24. október klukkan 14:30

Saumaðar teikningar – Kristín Gunnlaugsdóttir

Saumuðu verkin kalla ég saumaðar teikningar þar sem ég styðst við skissur eða hraðteikningar.

Oftast eru þetta konur og ómeðvitaðar línur en stundum krass sem skapast í teiknihreyfingunni.

Ég teikna þær hratt og án umhugsunar og vildi stækka þær en varðveita um leið kraftinn og léttleikann sem býr í þeim. Saumurinn var niðurstaðan og síðan bætist litur þráðarins við, það verður eins og að mála með ullinni.

Textaverkin eru síendurteknar setningar með persónulegri handskrift. Setningarnar liggja í hversdagsleikanum og tengjast myndmáli teikninganna, en með sífeldri endurtekningu þyngist merking orðanna, breytist og magnast.

Kristín Gunnlaugsdóttir er fædd í Akureyri 1963. Hún stundaði nám við Myndlista- og Handíðaskóla Íslands frá 1984-87, lærði íkonagerð í klaustri í Róm á Ítalíu 1987-88 og útskrifaðist frá Accademia di belle Arti í Flórens 1988-94.

Kristín hefur eingöngu starfað við myndlist, haldið fjölda einkasýninga og tekið þátt í samsýningum, heima og erlendis. Verk hennar eru í eigu helstu opinberra safna landsins, ásamt fjölda fyrirtækja og einkaaðila. Kristín hefur einnig verið stundakennari við Listaháskóla Íslands og Myndlistaskólann í Reykjavík frá 2016. Hún hefur fengið ýmsar viðurkenningar fyrir list sína og var veitt fálkaorðan árið 2018 fyrir framlag sitt til myndlistar.

Verk Kristínar eru fjölþætt í tækni en byggja á klassískri hefð málaralistarinnar. Hún vinnur með teikningu, málun á pappír og striga, eggtemperu á tré með blaðgulli og saumuð verk á striga.

Hugmyndaheimur Kristínar beinist að tilvistarspurningum manneskjunnar, ekki síst frá sjónarhóli konunnar og stöðu hennar í samtímanum. Á fyrstu árum ferilsins höfðu verk Kristínar yfir sér trúarlegan helgimyndablæ þar sem sýndu meðal annars samband manns og náttúru eða móður með barn. Í kringum 2011 breyttust verk hennar með tilkomu stórra saumaðra veggteppa þar sem myndmálið varð beitt og berort gagnvart kynhlutverkum, kvenlíkamanum og bælingu.

Þrátt fyrir að taka fyrir tabú og konuna sem kynveru má einnig greina ljóðrænan einfaldleika og húmor í verkum Kristínar, ekki síst undanfarin ár.

Í verkum sínum er hún óhrædd að kanna nýjar slóðir og breyta til innan myndmáls síns, gjarnan með að tefla saman andstæðum.

kristing.is

Listamannaspjall

24. október kl. 15:00

Yfirtaka er röð gjörninga eftir Önnu Kolfinnu Kuran, þar sem markmiðið er að fylla ólík rými með kvenorku og líkömum. Kveikju verksins má rekja til vangaveltna um sýnileika kvenna í samfélaginu. Á Íslandi er ekki hægt að fullyrða að konur séu ósýnilegar eða raddlausar. En hvaða konur eru það sem við heyrum í og sjáum? Hverjar eru það sem taka pláss og hafa hljómgrunn? Hugmyndin með Yfirtökunni er að búa til vettvang fyrir konur úr ólíkum samfélagshópum að sameinast í samstöðu og krafti. Verkið kannar mátt mýktarinnar og kyrrðarinnar og orkunnar sem myndast þegar margar konur koma saman.

Fyrir Listasafn Árnesinga hefur Anna Kolfinna skapað þríþætt verk sem byggir á hugmyndafræði Yfirtökunnar: myndbandsverk, gjörning á opnun sýningarinnar og hljóðverk. Í myndbandinu mynda konurnar samstöðu, búa til mynstur og máta sig við arkitektúr listasafnsins. Þetta er staðbundið myndbandsverk þar sem flytjendurnir fást við dularfullar og táknrænar athafnir. Á opnunardegi sýningarinnar þann 5. júní 2021, gerðu konurnar innrás í listasafnið og frömdu gjörning þar sem voru sterkar tilvísanir í athafnir myndbandsins. Þær birtust innan um sýningargesti og leiddu hæga og stigmagnandi athöfn sem skapaði dulúðlega og rafmagnaða stemmningu. Eftir opnunina endurfæddist hluti verksins. Raddhluti gjörningsins á opnunardeginum var tekinn upp og settur aftur inn í rýmið, þar sem hann hljómaði líkt og bergmál gjörningsins, og öðlaðist þannig sjálfstætt líf sem hljóðverk það sem eftir lifir sýningartímabilsins.

Myndbandsverkið, gjörningurinn frá opnunardeginum og hljóðverkið eru þríþætt nálgun á sama viðfangsefnið sem rannsakar mörk tíma og rúms í einum rauðum alheimi.

Anna Kolfinna Kuran (f. 1989) er sjálfstætt starfandi listakona. Hún útskrifaðist með BA- gráðu af samtímadansbraut Listaháskóla Íslands árið 2013 og með meistaragráðu í performance fræðum (e. performance studies) úr New York Háskóla árið 2017. Verk Önnu Kolfinnu taka á sig ólíkar myndir þar sem flæði milli miðla, greina og aðferða er greinilegt, megin áherslan liggur þó í því sjónræna og líkamlega. Gegnumgangandi þemu í verkum hennar eru að rannsaka viðfangsefni sem við koma líkama konunnar og samtíma femínisma. Anna Kolfinna er meðal stofnenda fjöllistahópanna Dætur og Kraftverk sem unnið hafa að ýmsum sýningum sem meðal annars fyrir Reykjavík Dance Festival (2013) og Sequences Art Festival (2015). Undanfarin ár hefur Anna Kolfinna einblínt á langtíma verkefni sem ber titilinn Konulandslag þar sem hún rannsakar tengsl milli kyns og rýmis. Verkefnið er marglaga listræn og fræðileg rannsókn þar sem hún skoðar vægi kvenlíkamans og sýnileika kvenna í mismunandi umhverfum. Markmiðið með verkefninu er að varpa ljósi á og gera heim kvenna, í sinni margslungnu mynd, sýnilegan í formi lifandi verka á sviði, gjörninga, ljósmynda og myndbandsverka. Meðal þessara verka eru röð gjörninga undir yfirskriftinni Yfirtaka þar sem markmiðið er að fylla ólík rými með kvenlíkömum og röddum.

Elísabet Jökulsdóttir

Október

SJÁÐU, SJÁÐU MIG

ÞAÐ ER EINA LEIÐIN

TIL AÐ ELSKA MIG

Elísabet Jökulsdóttir mun lesa ljóðabókina sína: Sjáðu, Sjáðu mig, það er eina leiðin til að elska mig.

Undirleikur á orgel: Pétur Nói Stefánsson.